X-Server

Instalacja

Na początku, korzystając z programu poldek instalujemy konieczne pakiety. W przypadku Ac będą to:

$ poldek -i X11 X11-modules X11-fonts-100dpi-ISO8859-2 X11-setup \ X11-imake X11-libs X11-Xserver X11-OpenGL-libs X11-fonts \ X11-common X11-fonts-base X11-xauth X11-fonts \ X11-fonts-75dpi-ISO8859-2 X11-OpenGL-core X11-fonts-100dpi \ X11-fonts-ISO8859-2 X11-sessreg

W Th zmieniły się nazwy pakietów i są o wiele bardziej rozdrobnione, zaczynamy od instalacji rdzenia X-Serwera i podstawowych sterowników:

$ poldek -i xorg-xserver-server \ xorg-driver-input-keyboard \ xorg-driver-input-mouse

Teraz powinniśmy zainstalować sterownik karty graficznej, możemy zainstalować wszystkie dostępne (jeśli nie mamy pewności) lub ten właściwy. W ustaleniu, który sterownik będzie najbardziej odpowiedni pomoże nam zestawienie w dokumentacji X.Org. Nazwy pakietów ze sterownikami zaczynają sie od X11-driver- (w Ac) i od xorg-driver-video- (W Th). W przypadku kart firmy nVidia instalujemy otwarty sterownik:

$ poldek -i xorg-driver-video-nv

Jeśli mamy kartę ATI to wybieramy pakiet:

$ poldek -i xorg-driver-video-ati

Sterownikami z pełną obsługą 3D będziemy mogli się zająć później. Jeśli ciągle nie wiemy jaki wybrać, to możemy zainstalować uniwersalny sterownik dla kart zgodnych z VESA:

$ poldek -i xorg-driver-video-vesa

W Ac ten sterownik znajduje się w pakiecie X11-modules

Zanim zaczniemy konfigurację

Użytkownicy myszek PS/2 lub USB, którzy nie korzystają z dobrodziejstw udeva muszą załadować oprócz modułu huba USB moduły:

# modprobe psmouse # modprobe usbhid

Aby moduły ładowały się za każdym razem, gdy uruchamiamy system, należy dodać ich nazwy do pliku /etc/modules. Więcej o zarządzaniu modułami w tym dokumencie.

Pierwsze uruchomienie

X.Org nie wymaga pliku konfiguracji do podstawowego działania, po uruchomieniu automatycznie próbuje wykryć dołączony sprzęt. X-Serwer uruchamiamy następująco:

# X

Jeśli naszym oczom ukaże się drobna, szara kratka z kursorem myszy w kształcie krzyżyka (którym możemy poruszać), to oznacza, że aplikacja działa: wykryła sprzęt i załadowała prawidłowe sterowniki. Oznacza to też, że zainstalowaliśmy wszystkie potrzebne komponenty do działania serwera. Aby wyjść z tego dosyć surowego środowiska korzystamy ze skrótu Ctrl+Alt+Backspace

Teraz możemy przejść do konfiguracji X-Servera lub do uruchomienia środowiska graficznego. Warto przeprowadzić przynajmniej podstawową konfigurację, by uzyskać większą ergonomię pracy, ustawić układ klawiatury dla danego języka, czy obsłużyć dodatkowe możliwości sprzętu.

Konfiguracja

Generujemy wstępną konfigurację serwera X11:

# X -configure

W wyniku działania w/w polecenia w katalogu domowym użytkownika (w tym wypadku /root/) powstanie plik xorg.conf.new. X-Server stara się rozpoznać używany przez nas sprzęt i ustawia właściwe parametry w pliku konfiguracji.

Przenosimy plik we właściwe miejsce:

# mv ~/xorg.conf.new /etc/X11/xorg.conf

Teraz możemy spróbować, czy serwer nam się uruchamia:

# X

dokładnie jak to wcześniej opisaliśmy.

W ten oto sposób mamy wstępnie skonfigurowany X-Server i możemy rozpocząć pracę w środowisku graficznym. Wskazówki bardziej wyrafinowanej konfiguracji odnajdziemy w tym dokumencie. Część z nich będziemy mogli dokonać za pomocą poniżej opisanych programów (np. xorgcfg -textmode), bardziej zaawansowane opcje ustawimy wyłącznie edytując plik konfiguracji.

Inne sposoby konfiguracji

Z aplikacją dostarczane są dodatkowo dwa programy do konfiguracji, obydwie można użyć do generowania pliku konfiguracji zamiast operacji X -configure, pozwalają na precyzyjnie ustawianie parametrów X-Servera X -configure, jednak wymagają też więcej wiedzy i pracy.

xorgcfg - program który może działać w dwóch trybach: graficznym i tekstowym (z użyciem parametru -textmode). Program ma tą zaletę, że może modyfikować istniejący plik konfiguracji. O ile wygodę trybu graficznego można uznać za dyskusyjną, o tyle tryb tekstowy nie powinien sprawiać nikomu problemów.
xorgconfig - jest to konsolowe narzędzie, które prowadzi krok po kroku przez kolejne etapy konfiguracji. W zasadzie to przydaje się do generowania pliku konfiguracji po raz pierwszy (zamiast X -configure), jeśli chce się dokonać jakiejkolwiek zmiany trzeba przechodzić przez wszystkie kroki na nowo. Program ten dodatkowo dodaje do pliku liczne komentarze, co nie wszystkim odpowiada.

Rozwiązywanie problemów

Jeżeli pojawi się jakiś problem musimy przeanalizować komunikaty wypisywane na ekran i do pliku /var/log/Xorg.0.log. Błędy są oznaczane dwoma literkami EE np.:

(EE) Failed to load module "ati" (module does not exist, 0)

Powyższy komunikat informuje o brakującym sterowniku do karty graficznej, najprawdopodobniej nie jest zainstalowany konieczny pakiet.

Środowisko graficzne (GUI)

Do wyboru mamy dwa potężne, zintegrowane środowiska: KDE i Gnome, nieco mniejsze XFCE4, czy całkiem proste np. : blackbox, fluxbox będące jedynie zarządcami okien i pulpitu. środowiska opisaliśmy w dalszych rozdziałach. Oprócz środowiska musimy wybrać sposób jego uruchamiania. Możemy uruchamiać je z wiersza poleceń za pomocą skryptu startx lub demonów GDM/KDM. Zagadnienia te szczegółowo omówiliśmy w tym dokumencie.