SŁOWNICZEK
AMBA - Krótkie wytłumaczenie kradzieży. Wymyślona postać, która zakrada się
i zabiera wszystko co znajdzie się w zasięgu ręki (jeżeli oczywiście ma ręce).
Nieodzowny atrybut życia w wojsku.
ANCEL - Areszt wojskowy.
APEL MUNDUROWY - Organizowane co jakiś czas, przez szefa kompanii,
sprawdzenie posiadania przedmiotów otrzymanych na stan. W razie
stwierdzenia braku, musimy za to zapłacić. Apele te są zapowiadane, więc
przed apelem zaczyna panować wszechobecna amba.
BANIAK - Żołnierz, stojący wyżej w hierarchii falowej od "kota" a niżej od
"wicka". Baniakiem staje się po przycince (czyli po około 4 miesiącach).
BAŻANT - Student, który po skończeniu studiów został powołany do
półrocznego odbywania służby wojskowej w SPR (Szkoła Podchorążych
Rezerwy - SPR). W czasie gdy byłem w wojsku (1992/1993) SPR'y były
zawieszone.
BEE GEES - Tak w wojsku nazywaliśmy bigos. Jedna z częściej podawanych
potraw.
BIAŁE SZALEŃSTWO - Tak w wojsku nazywaliśmy twarożek, podawany
bardzo często na śniadanie.
BIURO PRZEPUSTEK - Teoretyczne miejsce gdzie należy wchodzić i
wychodzić na teren wojskowy.
BOJÓWKA - Jedna z części pasa wojskowego. Odpowiednio skręcony pasek
parciany, złączony nitem i wygiętym drutem stalowym, służący do
mocowania maniorki. Praktycznie bojówka (lub dwie) wykorzystywana jest
do informowania innych żołnierzy o miejscu w hierarchii falowej.
CAPSTRZYK - Cisza nocna.
CYFRA -> patrz DDC
CYKLE - Pojęcie to występuje na szkółkach wojskowych. Trudno
powiedzieć dlaczego nosi taką nazwę. Są to miejsca, gdzie od apelu porannego
do obiadu odbywają się szkolenia teoretyczne i praktyczne z odpowiednich
tematów.
CYWIL - Żołnierz, będący najwyżej w hierarchii falowej. Cywilem staje się
na 30 dni przed wyjściem do prawdziwego cywila.
DDC (CYFRA)- Skrót: Dni Do Cywila. Zawsze przed tym skrótem
występuje liczba określająca ilość dni jakie zostały do wyjścia z wojska.
Zdarzają się cyfry (ściślej mówiąc liczby) charakterystyczne. I tak:
100 - tzw. studniówka
102 - tzw. rudy (ten z filmu "czterej pancerni")
111 - tzw. szał jedynek
222 - tzw. jezioro łabędzie
303 - tzw. dywizjon 303
Podczas osiągnięcia takiej cyfry na kompanii może dochodzić do
"świętowania", czyli typowych popijaw, i robieniu bałaganu. Oczywiście jeżeli
ktoś dojdzie do cyfry 303 nie może zbytnio świętować z tego powodu. Jest to
zbyt duża cyfra.
Najbardziej "bałaganiarską" cyfrą jest 102. Wtedy cała kompania jest
przewrócona do góry nogami.
DRUŻYNA - Każdy pluton podzielony jest na mniejsze części - drużyny.
Drużyna może liczyć od 15 do 2 żołnierzy.
DRUŻYNKA -> patrz NAKRYWKA
DYSKOTEKA - Jedna z "zabaw " starszych żołnierzy. Polegała ona na tym,
że puszczano muzykę i grupa młodych dobierając się grupami tańczyła,
bawiąc w ten sposób "starość".
DYWIZJON 303 - > patrz DDC
DYŻURNY KOMPANII - Służba na kompanii. Dyżurny, teoretycznie,
podlega pod Podoficera dyżurnego i ma za zadanie utrzymywanie porządku na
kompanii i zastępowanie Podoficera w razie jego nieobecności. Na szkółce i w
okresie unitarnym wyznaczanych jest dwóch dyżurnych.
DZIADEK -> patrz STARY
DZIAŁA (być ZDZIAŁOWANYM) - Kara. Otrzymać karę.
DZIĘCIOŁ - Jedna z "zabaw" starszych żołnierzy. Młody żołnierz wiesza się
na drzwiach i zaczyna w nie stukać głową. Im częstotliwość stukania większa
tym większa radość starego wojska.
ELEW - Uczeń szkółki wojskowej.
FALA (FALOWIEC) - 1. Żołnierze jednego poboru. Zwykle w ciągu roku
dokonuje się czterech poborów, więc każda fala ma nazwę jednej z pór roku
(zima, wiosna itd.).
2. Odpowiednio przygotowany centymetr krawiecki przez żołnierzy, którym
pozostało mniej niż 150 dni do wyjścia do cywila (wtedy mówi się, że są oni
na fali). Każdego dnia po obiedzie, jeden centymetr zostaje oderwany i ląduje
w talerzu.
GEBELSY (GBS'y, ATRAMENTKI) - Spodenki wojskowe, gimnastyczne,
koloru granatowego będące jednocześnie bielizną.
GIWERA -> patrz KAŁASZ
GRZYB - Służba na kompanii. Może to być służba podoficera dyżurnego
kompanii albo dyżurnego.
HIERARCHIA FALOWA - Zwyczajowo przyjęte stopniowanie
nieformalnych grup wśród żołnierzy służby zasadniczej (fal). Oczywiście im
wyższa grupa w hierarchii tym wiążą się z tym większe przywileje. O
przejściu z grupy niższej do grupy wyższej decyduje głównie ilość czasu
spędzonego w wojsku, a także przycinka i obcinka. Grupy występujące w tej
hierarchii to:
- KOTY (Od początku służby do "przycinki")
- BANIAKI (Od "przycinki" do "obcinki")
- WICKI (Od obcinki do ok. 13 miesięcy służby)
- REZERWA (Gdy do wyjścia do cywila zostaje 150 dni)
- CYWILE (Gdy do wyjścia do cywila zostaje 30 dni)
JARZYĆ - Rozumieć; Myśleć
JEZIORO ŁABĘDZIE -> patrz DDC
KADET - Przyszły żołnierz zawodowy. Uczeń szkoły wojskowej.
KAŁASZ (KbKAK, GIWERA) - Podstawowe uzbrojenie naszej armii -
Karabin Kałasznikowa.
KOMPANIA - Jest na to hasło oczywiście odpowiednia definicja, ale
generalnie można powiedzieć, że jest to jedno piętro w koszarowcu i
równocześnie są to żołnierze przebywający na jednym piętrze koszarowca.
Kompania dzieli się na plutony i drużyny.
KOŃ - Określenie chorążych WP. W czasie gdy Ja byłem w wojsku
nazywaliśmy tak całą kadrę.
KOT (MŁODY) - Żołnierz, stojący najniżej w hierarchii falowej. Kotem jest
się od początku służenia do tzw. przycinki - czyli do ok. 4 miesięcy. Młodym
jest się do obcinki.
KWIT - Dokument papierowy. Filar Wojska Polskiego i jego biurokracji.
MŁODY -> patrz KOT
MON - Ministerstwo Obrony Narodowej.
MUSZTRA - Trening żołnierski wg Regulaminu Musztry. Trenuje się np.
chodzenie krokiem równym, defiladowym, oddawanie honorów, chwyty
bronią itp.
NADTERMINOWY ŻOŁNIERZ -> patrz TERMINATOR
NAKRYWKA (DRUŻYNKA) - Służba na kuchni. Drużynki jako takie
występują na szkółkach. W jednostkach liniowych obsługa kuchni jest stała.
OBCINKA - Zwyczajowe obcięcie ogona baniakowi. Uczestniczący w
obcince baniak otrzymuje kilkanaście pasów po czym staje się wickiem
(wicerezerwą). Po "pasowaniu" odbywa się libacja alkoholowa. Obcinka
odbywa się po około 5 miesiącach (w niektórych jednostkach dopiero po 9
miesiącach) służby.
OBIERAK - Obieranie ziemniaków.
ODPALIĆ WÓZ - Pościelić łóżko.
ODPOCZYNEK - Każdy młody, który tłoczy ma prawo do tzw.
odpoczynku. Nie jest to bynajmniej odpoczynek jaki zwykle sobie
wyobrażamy. Jeden z rodzajów polega na tym, że osoba odpoczywająca
bierze stołek i opiera się np. o ścianę tak, że kolana są zgięte pod kątem 90
stopni. Ręce ze stołkiem są wyprostowane.
Inny rodzaj odpoczynku zwany "samurajskim" polega na tym, że zostajemy
w takiej pozycji jak do robienia pompek z drobną różnicą - o ziemię opieramy
się łokciami.
Mimo, że "odpoczynek" jest równie męczący jak tłoczenie, to jednak pozwala
trochę rozluźnić mięśnie.
ODPRAWA - Odbywające się codziennie, popołudniu, sprawdzenie służb w
jednostce przez oficera dyżurnego. Odbywają się także odprawy oficerów, ale
rzadko kiedy uczestniczą w nich żołnierze ZSW.
OP 1 - Skrót Oporządzenie Przeciwchemiczne. Utrapienie żołnierzy. Bardzo
niewygodny gumowy strój.
PANIKA - Zjawisko występujące w wojsku, które swoje źródło bierze z
zapowiadanych kontroli lub inspekcji. Wtedy w jednostkach dzieją się cuda.
Sławne są opowieści o malowaniu trawy, czy śniegu. Tego rodzaju rzeczy
mogą dziać się podczas paniki.
PEJOTKA (zob. przepustka, urlop) - Od skrótu PJ - Przepustka Jednorazowa
PKT - Punkt Kontroli Technicznej. Brama z budką, przez którą wjeżdżają i
wyjeżdżają pojazdy wojskowe (lub pojazdy wojskowych).
PLUTON (zob. drużyna) - Każda kompania podzielona jest na mniejsze
części - na plutony. W plutonie może być do 30 paru żołnierzy, ale zdarza się,
że pluton jest w sile mniejszej drużyny i liczy np. 4 żołnierzy.
PODOFICER KOMPANII - Służba na kompanii. Podoficer jest
odpowiedzialny za wszystko, sam nie mogąc wiele zrobić. Teoretycznie
zawsze może zwrócić się do oficera dyżurnego, ale mało kto używa tego
środka - przynosi on nieraz więcej szkody niż pożytku. Podoficer, można
powiedzieć, jest typowym kozłem ofiarnym - najgorsza, po warcie, służba
(chociaż czasami lepiej iść na wartę niż przyjąć podoficera). Podoficerem
może zostać wyznaczony żołnierz ze stopniem co najmniej starszy
szeregowy. Podlega mu dyżurny kompanii (lub dwóch).
PRZEPUSTKA - (zob. urlop) - Pozwolenie na wyjście z koszar. Są dwa rodzaje
przepustek:
- PS - Przepustka stała (stałka)
- PJ - Przepustka jednorazowa (pejotka)
PS otrzymujemy na stałe i umożliwia wyjście z koszar i poruszanie się tylko na
terenie garnizonu w którym znajduje się jednostka w ściśle określonym czasie
(najczęściej od popołudnia do wieczora). Mimo, że mamy tą przepustkę przy
sobie, także o pozwolenie wyjścia musimy się - teoretycznie - pytać
przełożonego.
PJ otrzymujemy jednorazowo przez dowódcę kompanii, i umożliwia poruszanie
się po terenie całej Polski. Może ona trwać do 72 godzin (3 dni).
PRZYCINKA - Zwyczajowe przycięcie "ogona" kotowi. Polega ona na
odpowiedniej liczbie pasów otrzymanych na tyłek po których następuje
popijawa. Po przycince kot staje się baniakiem. Przycinka odbywa się po
około 4 miesiącach służby (Wtedy kiedy jego stary ma do wyjścia ok. 60 dni).
PS - (zob. przepustka) -> patrz STAŁKA.
RAPORT SŁUŻBOWY - wg regulaminu służby wewnętrznej
"Przyjmowanie podwładnych przez przełożonych od szefa kompanii wzwyż
w celu rozpatrzenia jego sprawy". Praktycznie raport służbowy kojarzy się
każdemu żołnierzowi z doraźnym sądem dyscyplinarnym. Jeżeli już ktoś
stawał do raportu najczęściej dostawał karę. Uciążliwość raportu polega
głównie na tym, że trzeba przebierać się w mundur wyjściowy no i z tym, że
wiąże się to jakąś dolegliwością w postaci działy.
REJON - Najczęściej, miejsce sprzątania.
REZERWA (REZERWISTA) - Żołnierz, będący wyżej w hierarchii falowej
od wicka a niżej od cywila. Rezerwą staje się na 150 dni przed wyjściem do
cywila.
ROZPROWADZAJĄCY (ROZPYLACZ) - Żołnierz służby zasadniczej (lub
kadet) w stopniu co najmniej starszy szeregowy, dokonujący zmian
wartowników na posterunkach.
RUDY 102 - patrz DDC
STACJA RADIOLOKACYJNA - Jedna z "zabaw" starszych żołnierzy.
Dwóch młodych kręci się w kółko, jeden z nich rozstawia ręce jakby
pokazywał szerokość, a drugi rozstawia ręce jakby pokazywał wysokość.
Kręcąc się jeden powtarza "Jest mi w wojsku dobrze", a drugi "a mnie
jeszcze lepiej".
STAŁKA - Przepustka Stała - Każdy żołnierz po przysiędze dostaje do ręki
papierek, który w określonych godzinach (najczęściej do capstrzyku)
umożliwia mu poruszanie się po terenie garnizonu - czyli najbliższego miasta.
STARY (DZIADEK) - Żołnierz, który ma swojego młodego. Najczęściej
młodzi przychodzą na kompanię wtedy, gdy jego "starzy" są już na fali.
STONKA - Jedna z "zabaw" starszych żołnierzy polegająca na tym, że
młody (lub kilku młodych) chodzi na czworakach. Po usłyszeniu "azot" pada
na plecy i "merda" rękoma i nogami. Po usłyszeniu "martwa stonka" przestaje
"merdać" i leży spokojnie na plecach.
Jeden z wariantów tej "zabawy" - erotyczny - przewiduje, że jeden z młodych
wyznaczany jest jako samica. Gdy samce usłyszą "stonki się kochają"
wtedy następują naskakiwania na samicę.
STUDNIÓWKA -> patrz DDC
SYMBOLE FALOWE - Oprócz kolorów, każda fala posiada umowne
symbole. I tak symbolami:
- fali zimowej jest pingwin, bałwan lub misiek (oczywiście polarny)
- fali wiosennej jest bocian
- fali letniej i jesiennej jest dzik.
Ponadto, na falę letnią często mówiono manifest lipcowy.
SZAFA GRAJĄCA - Jedna z "zabaw" starszych żołnierzy. Pierwotnie
nieodzownym atrybutem szafy grającej była metalowa szafka. U mnie w
jednostce nie było takich szafek tylko wbudowane w ścianę drewniane szafki.
Młody żołnierz musiał wsadzić głowę do otwartej szafki, gdzie wrzucono
monetę, a następnie następował wybór piosenki. Żołnierz śpiewał
przytłumionym głosem, więc zachęcało się go aby śpiewał głośniej kopaniem
w szafkę lub uderzeniem w szafkę drewnianym stołkiem.
Humanizacja wprowadziła w mojej jednostce zasadnicze zmiany i szafa
grająca wyglądała nieco inaczej. Przede wszystkim szafki były na tyle duże,
że delikwent wchodził do niej cały. Poza tym szafki były drewniane, więc
efekt uderzenia w szafkę był trochę mniejszy.
SZAŁ JEDYNEK -> patrz DDC
SZWEJ - Popularne określenie żołnierza służby zasadniczej.
SZYNKA Z PRZESZKODAMI - Tak na szkółce nazywaliśmy salceson.
Później zabroniono podawać podroby.
ŚCIEMNIAĆ - 1. Udawać, że się coś robi.
2. Tłumaczyć się; usprawiedliwiać się
TARYFA - 15-sto dniowy urlop wypoczynkowy, który przysługuje każdemu
żołnierzowi służby zasadniczej. Urlop ten może wykorzystać najwcześniej po
6 miesiącach odbywania służby.
TERMINATOR (NADTERMINOWY ŻOŁNIERZ) - Żołnierz, który w
czasie trwania zasadniczej służby wojskowej, podpisał kontrakt i stał się
żołnierzem "półzawodowym". Żołnierze, którzy podpisali, nie cieszą się zbyt
dużym uznaniem, a niekiedy są traktowani jak zdrajcy. Nazywaliśmy ich
także pegazami i źrebakami.
TŁOCZENIE - Robienie "pompek"
UNITARKA (OKRES UNITARNY) - Okres do przysięgi. W tym czasie
młodzi żołnierze przebywają tylko z sobą, nie są mieszani ze starym
żołnierzami. Ich bezpośrednimi przełożonymi są najczęściej kaprale.
URLOP (zob. taryfa, przepustka) - Pozwolenie na wyjście z koszar. Tym
różni się od przepustki, że wydawany jest na tzw. blankiecie rozkazowym,
który umożliwia jeżdżenie koleją bezpłatnie.
Urlop może trwać od 2 do 15 dni. Urlopy można podzielić na:
- okolicznościowy
- nagrodowy
- taryfa (urlop wypoczynkowy)
W zależności od tego kto wnioskuje o przyznanie urlopu można otrzymać:
szef kompanii - 2 dni urlopu nagrodowego.
d-ca kompanii - do 5 dni urlopu nagrodowego, okolicznościowego i 15 dni
wypoczynkowego.
d-ca batalionu - do 7 dni urlopu nagrodowego i okolicznościowego.
d-ca pułku - do 10 dni urlopu nagrodowego i okolicznościowego.
Są także wyznaczone limity roczne (10 dni) wykorzystania urlopów
nagrodowych, ale można je obejść.
WICEK (WICEREZERWA) - Żołnierz, będący wyżej w hierarchii falowej
od baniaka a niżej od rezerwy. Wickiem staje się po obcince - czyli po ok. 5
miesiącach (W niektórych jednostkach dopiero po 9 miesiącach służby)
WÓZ - Łóżko.
WYŚCIGI - Grupa "zabaw" starszych żołnierzy. Mogą być to "wyścigi
baranów", czyli wyścigi na korytarzu, jak i inne mutacje (np. wyścigi pod
łóżkami).
ZAJĄCZEK - Jedna z "zabaw" starszych żołnierzy. Młody żołnierz kładzie
się na podłodze (na brzuchu), rozstawiając ręce i nogi - wykonuje ruchy
erekcyjne. Na hasło "spuszcza się" młody nieruchomieje i udaje ekstazę.
ZAWIESZENIE FALI - Odwołanie praw fali. Prawa fali zawiesza się m.in: w
anclu, na poligonie, w izbie chorych, po przycince lub obcince i w czasie
ważnych świąt (Boże Narodzenie, Wielkanoc).